FILTRY PALIWA, OLEJU, POWIETRZA I KABINOWE
Filtry samochodowe to bardzo istotne elementy, odpowiadające w aucie za filtrację poszczególnych czynników. Dzięki nim, samochód działa sprawnie i bez usterek.
Filtr paliwa
Filtry paliwa służą do zatrzymywania zanieczyszczeń stałych, w przypadku filtracji oleju napędowego także cząsteczek wody. W samochodach z silnikami benzynowymi woda jest oddzielana przez dodatkowy filtr wstępny wykonany z bardzo gęstej metalowej siatki i umieszczony wewnątrz zbiornika paliwa. Tego prostego rozwiązania nie można stosować w układach zasilania silników wysokoprężnych z powodu znacznie większej lepkości używanego w nich paliwa. Filtry oleju napędowego wyposażane są więc zawsze w dodatkowe odwadniacze odstojnikowe umieszczone w dolnej części obudowy i dlatego muszą być montowane w pojeździe w pozycji pionowej. Mają też czasem konstrukcję dwustopniową z podziałem na oczyszczanie zgrubne i dokładne. W obu przypadkach do oddzielania cząstek stałych używane są wkłady ze specjalnego papieru filtracyjnego
Rola filtra paliwa wzrosła zwłaszcza w ostatnim czasie, kiedy zaczęły się pojawiać nowoczesne silniki diesla z listwą wtryskową Common Rail czy silniki benzynowe z wtryskiem bezpośrednim. W przypadku takich jednostek napędowych opieszałość przy wymianie może okazać się brzemienna w skutkach, ucierpieć bowiem mogą np. wtryskiwacze, które do tanich części nie należą.
Filtry paliwa lub same ich wkłady podlegają okresowej wymianie z częstotliwością określoną przez producenta samochodu (przeważnie co 40 do 60 tysięcy kilometrów przebiegu). Przy silnikach wysokoprężnych dodatkową czynnością obsługową (wykonywaną na ogół po każdych 20 tysiącach przejechanych kilometrów) jest opróżnianie odstojnika filtru ze zgromadzonej w nim wody.
Wspomniane cykle obsługowe odnoszą się do pojazdów prawidłowo eksploatowanych. Wkład filtrujący może jednak utracić swą drożność znacznie wcześniej, jeśli w samochodzie używane jest paliwo o nieodpowiedniej jakości.
Jeszcze sumienniej powinni do tej sprawy podejść posiadacze aut z silnikami wysokoprężnymi, którym eksperci zalecają dokonywać wymiany filtra przed każdą zimą. Jest to bowiem najcięższy okres dla filtrów paliwa, ze względu na odkładającą się w nim wodę, parafinę i ciężkie fragmenty oleju. Jazda dwie zimy z rzędu na tym samym filtrze może zakończyć się kosztowną naprawą elementów silnika.
Czy warto ryzykować?
Opóźniona wymiana filtru wpływa niekorzystnie na pracę silnika, ponieważ otrzymuje on coraz mniej paliwa. Zastosowanie filtru o niskiej jakości skutkować może przedostawaniem się twardych okruchów i wody do delikatnych części instalacji wtryskowej powodując ich przyspieszone zużycie. Dokonanie wymiany najlepiej jest zlecić kompetentnemu serwisowi, ponieważ do łączenia króćców z przewodami paliwowymi potrzebne są przeważnie specjalne narzędzia. Nieprawidłowe zmontowanie tych połączeń może spowodować w samochodach z silnikami wysokoprężnymi poważne kłopoty związane z zapowietrzeniem układu wtryskowego, w benzynowych zaś wycieki paliwa i niebezpieczeństwo groźnego pożaru.
Filtr powietrza
Każdy silnik wykorzystuje do spalania nie tylko paliwo, ale także i powietrze. Powietrze to jest jednak bardzo zanieczyszczone, zwłaszcza w miastach, więc silnik byłby poważnie zagrożony, gdyby nie obecność filtra powietrza.
Filtr powietrza skonstruowano, aby zapobiec trafianiu zanieczyszczonego powietrza do cylindrów silnika. Z tego też powodu bardzo istotna jest kontrola jego stanu i regularna wymiana. Najczęstszym okresem wymiany jest ok. 15-20 tys. km, a więc dystans między przeglądami. W polskich warunkach wielu kierowców dokonuje tego jeszcze częściej, warto więc samodzielnie sprawdzić w jakiej kondycji jest filtr powietrza w naszym samochodzie. Zauważenie, że dany filtr jest zapchany czy mocno zanieczyszczony nie powinno nikomu sprawić problemu, a jeśli wcześniej stwierdziliśmy zwiększone zużycie paliwa, powinno to tylko potwierdzić nasza tezę.
Przeznaczenie i działanie
Filtry powietrza projektowane są obecnie specjalnie do konkretnych modeli silników nie tylko pod względem wymiarów wkładu i kształtu obudowy. Cząstki zanieczyszczeń zatrzymywane są w nich przez specjalny materiał o porowatej, włóknistej strukturze. Jest on niewrażliwy na zawilgocenie wodą, a nawet olejem i ma odpowiednio dobraną przepustowość zależną od grubości włókien i gęstości ich rozmieszczenia. Filtracja nie odbywa się jednak wyłącznie na zasadzie sita, lecz wykorzystuje również takie zjawiska fizyczne, jak bezwładność odrzucająca drobiny pyłów na zewnątrz zakrętów pokonywanych przez mikroskopijne strużki powietrza, a także rozmaite siły przyciągające odwirowane pyłki do włókien. Dzięki temu skutecznie zatrzymywane są zanieczyszczenia na tyle drobne, że przy powolnym ruchu mogłyby swobodnie przenikać przez pory struktury. Nie można więc stosować wkładów o zbyt dużej powierzchni, by nie zmniejszyć prędkości przepływu potrzebnej do prawidłowej filtracji, ani zbyt małej, bo to oznacza niewygodną dla użytkownika większą częstotliwość wymiany.
Prawidłowe użytkowanie
Obowiązują tu dwie proste zasady: używać wymiennych wkładów wysokiej jakości i przestrzegać zalecanych cykli wymiany. W samochodach o nowszej konstrukcji wymiana nie jest wymagana częściej niż co 20-30 tysięcy przejechanych kilometrów. Opłaca się jednak obsługę tę przyspieszyć, gdy pojazd eksploatowany jest na drogach o znacznym zapyleniu. W większości pojazdów na polskich drogach, wymiany dokonuje się co 10 – 15 tysięcy kilometrów. Decydując się na zmianę modelu filtru w ramach przeprowadzanego tuningu wybierać trzeba zamienniki wytwarzane przez firmy o odpowiednim zapleczu naukowo-technicznym, a nie kierować się wyłącznie atrakcyjnym wyglądem i przystępną ceną oferowanego produktu.
Czy warto ryzykować?
Nieodpowiedni, czyli nadmiernie zanieczyszczony lub nieprofesjonalnie dobrany filtr powoduje wyraźny spadek osiągów silnika. Procesor sterujący układem wtrysku benzyny dobiera jej dawki do rzeczywistych ilości zasysanego powietrza. Każde zmniejszenie przepustowości filtru działa więc jak przymknięcie przepustnicy. W silnikach wysokoprężnych podobnym objawom towarzyszy jeszcze marnowanie paliwa i zwiększona zawartość sadzy w spalinach. Zużyty filtr lub niskiej jakości, oznacza gorszą skuteczność filtracji, co wpływa bezpośrednio na szybsze zużycie wewnętrznych części silnika.
Filtr oleju
Zadaniem oleju silnikowego jest smarowanie ruchomych elementów silnika. Silnik, stale pracując i spalając mieszankę paliwowo - powietrzną, powoduje emisję zanieczyszczeń takich jak np. sadza do oleju silnikowego. Proces ten jest bardzo negatywny, bowiem poziom lepkości oleju wzrasta przy jednoczesnym spadku ochrony przeciwkorozyjnej. Właśnie dlatego stosuje się filtry oleju – aby filtrować i magazynować w nim wszelkie zanieczyszczenia.
Wymiana filtra oleju jest więc bardzo istotna, bowiem jazda z zepsutym lub zużytym filtrem skutkuje spadkiem mocy silnika i wzrostem zużycia paliwa, a w niektórych przypadkach – zepsuciem jednostki napędowej. Całość utrudnia fakt, że usterkę tego typu ciężko jest wykryć, bowiem nie objawia się to pogorszeniem jakości prowadzenia auta i brak jest innych objawów.
Regularna wymiana filtra oleju jest ważna we współczesnych czasach, w których producenci aut produkują silniki o coraz większej mocy, zużywające coraz mniej paliwa. W takich warunkach czysty olej gwarantuje stałą i wysoką efektywność silnika, a zanieczyszczenia takie jak osady węglowe, kurz, cząstki sadzy czy ścier metalowy nie krążą po jednostce napędowej.
Co ile powinniśmy wymienić filtr oleju w naszym samochodzie? Najlepszym wyjście jest regularna wymiana filtra przy każdorazowej wymianie oleju silnikowego. Nie jest to droga część, a sprawny filtr oleju dodatnie wpłynie trwałość i długość eksploatacji silnika. Przyjmuje sie , że prawidłowy okres między wymianą to 10-15 tyś lub rok eksploatacji w zależności co nastąpi pierwsze.
Filtr kabinowy
Filtry kabinowe, zwane również filtrami przeciwpyłkowymi, odpowiadają za filtrację powietrza dostającego się do wnętrza auta, dzięki czemu do środka nie dostają się zanieczyszczenia takie jak kurz, pyłki roślinne, sadza czy szkodliwe gazy.
Ten rodzaj filtrów stosowany jest standardowo we wszystkich samochodowych urządzeniach klimatyzacyjnych. Może być jednak stosowany również w pojazdach bez klimatyzacji jako część zespołu ogrzewania i wentylacji.
Przeznaczenie i działanie
Zadaniem filtrów kabinowych jest oczyszczanie powietrza pobieranego z zewnątrz dla przewietrzania przedziału pasażerskiego w samochodach osobowych lub kabiny załogi w pojazdach użytkowych. Stosowane są obecnie dwa rodzaje tego typu filtrów:
- standardowe z wkładem papierowym zatrzymującym nawet kilku mikronowe cząsteczki pyłów mineralnych i organicznych
- węglowe z aktywną warstwą absorbującą oprócz pyłów także zanieczyszczenia gazowe, np. spaliny, smog, nieprzyjemne zapachy.
Pierwszy rodzaj zwiększa komfort podróżowania osobom cierpiącym na rozmaite alergie, co w przypadku kierowców przekłada się bezpośrednio na bezpieczeństwo jazdy. Drugi dodatkowo eliminuje biochemiczne przyczyny przyspieszonego zmęczenia, dyskomfortu i psychicznej dekoncentracji.
Oba rodzaje filtrów dają oczekiwane efekty tylko wtedy, gdy cała wymiana powietrza odbywa się z ich udziałem, czyli nie mogą być stosowane równocześnie z dodatkowymi kanałami nawiewnymi, bądź otwartymi oknami bocznymi lub dachowymi.
Prawidłowe użytkowanie
Zanieczyszczenia osiadające na przegrodzie filtracyjnej zmniejszają stopniowo jej przepuszczalność. Amatorskie i doraźne sposoby „regeneracji” (na przykład przedmuchiwanie w odwrotnym kierunku) nie są w stanie procesów tych odwrócić. Dlatego wkłady filtrów kabinowych wymagają regularnej, okresowej wymiany. Jej częstotliwość producenci określają przeważnie na 15000 km przebiegu pojazdu lub raz do roku, zależnie od tego, który z wymienionych warunków zostanie spełniony wcześniej. Najodpowiedniejszą porą wymiany jest jesień, ponieważ zimą filtr jest, co prawda, najmniej potrzebny, ale powinien też wtedy odznaczać się największą drożnością.
Czy warto ryzykować?
Zaniedbanie wymiany filtru przynosi gorsze skutki, niż jego całkowity brak. Nagromadzone zanieczyszczenia stają się bowiem pożywką dla drobnoustrojów wywołujących nieprzyjemne zapachy, a u osób wrażliwych również reakcje alergiczne. Zatkany wkład ogranicza wymianę powietrza we wnętrzu nadwozia, co powoduje uciążliwy dla podróżnych wzrost stężenia dwutlenku węgla, a w okresie chłodów także intensywne skraplanie się pary wodnej na wewnętrznych powierzchniach szyb, czyli niebezpieczne pogorszenie widoczności.